Bronstijdlandschap Grootebroek
3 februari '20
Er is de afgelopen tijd al heel wat over gecommuniceerd op deze website; Het Bronstijdlandschap van Grootebroek. Maar het is dan ook wel een heel speciaal gebied. We hebben alle informatie die anno nu beschikbaar is, samengevat voor iedereen die interesse heeft in dit boeiende onderwerp. Lees je ook mee?
Verleden en heden komen samen
Zo’n 3.500 jaar geleden was Grootebroek en omgeving ook al een zeer aantrekkelijk woongebied. Met behulp van archeologische opgravingen is een goede indruk verkregen van het leven van de Westfriese bronstijdboeren.
Voorafgaand aan de ontwikkeling van nieuwbouwwijk Waterweide in Grootebroek, is medio 2018 de bovengrond afgegraven en afgevoerd. Zo ontstond voor archeologen een unieke mogelijkheid om dit bronstijdlandschap te onderzoeken en in kaart te brengen. Zo kwamen verleden en heden samen in Grootebroek.
Op ontdekkingsreis in de meivakantie
Het bouwterrein van Waterweide ontpopte zich als het perfecte archeologische onderzoeksgebied. Geen obstakels zoals machines en vrij van milieukundige beperkingen. Deze unieke omstandigheden maakte het mogelijk zes veldwerkdagen voor omwonenden te organiseren. Het enthousiasme was enorm! Ruim 250 mensen gingen tijdens de meivakantie in 2018 op ontdekkingsreis naar hun eigen plaatselijke geschiedenis. Zo vonden zij met behulp van alleen een troffel en een schep, sporen van boerderijen, slootjes en diepe waterputten uit de bronstijd.
West-Friesland: Een heuse bronstijd-schatkamer
De bodem van West-Friesland is een heuse bronstijd schatkamer. In vroeger tijden werden er soms mooie spullen aan de doden meegegeven. Zo werden in grafmonumenten naast goed bewaarde skeletten, ook enkele zeer bijzondere artifacts aangetroffen zoals een fraai bronzen zwaard uit Zwaagdijk. In 2015 werd aan de Binnenwijzend een gave bronzen beitel gevonden.
Raak in Waterweide!
Archeologen zijn in heel West-Friesland decennia lang aan het onderzoeken geweest waar en hoe de Westfriese bronstijdboeren woonden. De grootschaligheid van het landschap maakte het echter lastig alles goed in kaart te brengen. Meestal kon maar een klein terrein in 1x worden onderzocht, daarom breidde zij de werkzaamheden halverwege de jaren ‘70 uit naar een heel groot gebied. Daar waar lang mensen woonden, kon alles goed worden bestudeerd, maar het bleef lastig om te bepalen wat wanneer had afgespeeld. Gezocht werd toen naar gebieden waar de bronstijdbewoners maar kort woonden. Zeldzaam en lastig op te sporen plaatsen, maar in Waterweide was het raak!
22 voetbalvelden
Voor de opgraving begon zijn er eerst enkele smalle lange proefsleuven gegraven, om te onderzoeken of er daadwerkelijk sporen van het bronstijddorpje Grootebroek-Waterweide aanwezig waren. En die waren er! Het bronstijdlandschap van Waterweide was goed bewaard gebleven. Met grote deskundigheid en de nodige voorzichtigheid werd de bovengrond verder afgegraven en afgevoerd. Archeologen hebben ten noorden van Bovenkarspel, vlakbij het huidige Streekbos, (ook wel Bovenkarspel-Het Valkje), in vijf jaar tijd een voor die tijd ongekend gebied opgegraven. Ruim 15 hectare, ofwel zo’n 22 voetbalvelden groot.
Spectaculaire ontdekkingen
Omdat de vroegere boerderijbewoners hun afval in de slootjes gooiden, levert het stuk grond rond de vroegere boerderijen spectaculaire vondsten op. We komen zo veel te weten over de tijd waarin de bewoners leefden en de materialen die ze gebruikten. In de vochtige en kleiachtige grond blijft botmateriaal goed bewaard. De botjes die er zijn gevonden, vertellen ons iets over de dieren die toen op en rond het erf ronddartelden en dat leverde spectaculaire ontdekkingen op!
Zo kwamen er naast de botten van volwassen varkens, koeien, schapen, geiten een hond en een vogel, ook 500 kleine botjes boven de grond, afkomstig van maar liefst 10 biggetjes van nog geen week oud. Dit is op zich minder schokkend dan het lijkt. Sterfte van pasgeboren dieren is van alle tijden. Soms door voedselgebrek of ziekte, maar biggetjes worden ook wel door hun moeder verdrukt.
Tijdens het uitgraven van de kleiige grondde stuitten we ook op andere vondsten. Stukken natuursteen en soms ook scherven van potten. Eén van deze potten kon na het lijmen van de gevonden scherven zelfs nog voor een groot deel worden gereconstrueerd. Diepe waterputten werden destijds tot onder het waterniveau gegraven. Op deze diepte blijft ook hout goed bewaard. Zo zijn er regelmatig planken met gaten gevonden, die waarschijnlijk als trapjes zijn gebruikt. Maar ook een palingfuik, een peddel en houten kommetjes kwamen letterlijk 'boven water'.
Ook hier wonen?
In Waterweide hebben we de vroegere verkaveling nu heel fraai in beeld kunnen brengen. Mooie rechthoekige kavels die als weiland, akker of huisplaats in gebruik waren, omringt door vele slootjes. Dit komt ook terug in de verkaveling anno nu. Wil jij deel uitmaken van dit prachtige stuk Nederlandse geschiedenis? Bekijk dan het actuele woningaanbod van Waterweide eens.
Colofon
Alle informatie op deze pagina danken wij aan Archeologie West-Friesland en alle enthousiaste vrijwilligers die de archeologen hebben meegeholpen met de opgraving. Meer informatie?
Archeologie West-Friesland
Gemeente Hoorn
Postbus 603
1620 AR Hoorn